Zespół badawczy z Politechniki Rzeszowskiej uzyskał nominację do Polskiej Nagrody Inteligentnego Rozwoju 2021 w kategorii „innowacyjne technologie i badania przyszłości” za realizację projektu pt. „Opracowanie nawozu organiczno-mineralnego na bazie osadów ściekowych z dodatkiem mikroskładników mineralnych”. Projekt uzyskał grant Podkarpackiego Centrum Innowacji Sp. z o.o. i dotyczy badań nad wykorzystaniem materiałów mineralnych w procesach przeróbki i unieszkodliwiania osadów ściekowych.
Kierownikiem zespołu jest dr inż. Adam Masłoń, prof. PRz z Katedry Inżynierii i Chemii Środowiska Wydziału Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury, a jego członkami są dr inż. Joanna Czarnota, dr inż. Agnieszka Pękala, mgr inż. Małgorzata Miąsik i mgr inż. Ewa Bujak z tej samej katedry oraz dr inż. Karolina Leś i dr inż. Marcin Chutkowski z Katedry Inżynierii Chemicznej i Procesowej Wydziału Chemicznego. Naukowcy opracowali technologię produkcji granulatu nawozowego, która może zostać wdrożona w oczyszczalniach ścieków komunalnych, a gotowy produkt można wprowadzić na rynek. Prace badawcze nad opracowaniem technologii wytwarzania produktów o właściwościach nawozowych na bazie osadów ściekowych wspomaganych substancjami pylistymi wynikały z konieczności poszukiwania nowych metod przetwarzania osadów ściekowych.
W Katedrze Inżynierii i Chemii Środowiska Politechniki Rzeszowskiej prowadzone są badania naukowe i przemysłowe dotyczące przydatności mineralnych substancji pylistych w technologii ścieków i utylizacji osadów ściekowych. Ich efektem są trzy prace doktorskie, dwa patenty oraz trzy wzory użytkowe. Autorzy technologii przetestowali kilkadziesiąt mineralnych substancji sproszkowanych zarówno naturalnych, jak i odpadowych w celu wytypowania takich, które posiadają mikro- i makroelementy niezbędne do wzrostu roślin.
Do wytworzenia nawozu zastosowano pylisty diatomit, czyli zmieloną skałę krzemionkową wydobywaną w Jaworniku Ruskim przez firmę Górtech Sp. z o.o., który wykazuje pewne właściwości nawozowe, np. zawiera potas. Opracowana procedura wytwarzania granulatu nawozowego polega na kilkuetapowej obróbce osadu ściekowego z pylistym diatomitem. W zależności od rodzaju osadu ściekowego i jego właściwości fizykochemicznych, tj. składu wyjściowego i ilości aplikowanego materiału pylistego, możliwe jest wytworzenie nawozu organiczno-mineralnego lub środka poprawiającego właściwości gleby. Otrzymywany w ten sposób granulat jest bezpieczny dla użytkownika.
Dr inż. Adam Masłoń, prof. PRz podkreśla, że dzięki dwuetapowej obróbce termicznej granulat posiada w swoim składzie związki organiczne łatwo przyswajalne dla roślin i mikroorganizmów występujących w nawożonej glebie. Skład chemiczny jest więc konkurencyjny wobec innych produktów nawozowych otrzymywanych z osadów ściekowych w procesach kompostowania lub wapnowania. Badania nad optymalizacją dawki i warunków procesowych umożliwiły opracowanie parametrów technologicznych dla uzyskania jednorodnego granulatu nawozowego, którego aplikacja za pomocą standardowego sprzętu rolniczego, np. rozsiewacza nawozu lub posypywarki, będzie łatwa, efektywna i opłacalna.
Założenia technologiczne dla granulatu nawozowego były konsultowane z ośrodkami rolniczymi, a pozytywne opinie m.in. Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale czy Lasów Państwowych wskazują na możliwość jego stosowania w rolnictwie, sadownictwie i ogrodnictwie. Opracowana technologia produkcji granulatu nawozowego chroniona jest prawem autorskim w postaci zgłoszenia patentowego Nr P.435403 z 21 września 2020 r. „Sposób wytwarzania nawozu organiczno-mineralnego oraz nawóz organiczno-mineralny”.
