Projektowanie wspierające osoby neuroatypowe – seminarium naukowe i warsztaty Katedry Urbanistyki i Architektury w Bezmiechowej
W dniach 12–14 maja 2025 roku Katedra Urbanistyki i Architektury Politechniki Rzeszowskiej zorganizowała wyjazdowe seminarium naukowe połączone z warsztatami kreatywnymi, które odbyło się w Ośrodku Akademickim Szybowcowym w Bezmiechowej. W wydarzeniu uczestniczyli pracownicy naukowi oraz studenci zrzeszeni w kołach naukowych Immersja Dostępna Rzeczywistość i Architektury Miejsc Społecznych. Spotkanie koncentrowało się na zagadnieniach projektowania zorientowanego na potrzeby osób neuroatypowych, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów integracji sensorycznej oraz architektonicznej dostępności przestrzeni.
Tematyka wykładów
Seminarium naukowe rozpoczęło się wykładem dr inż. arch. Anny Sikory, prof. PRz, zatytułowanym „Obecna sytuacja geopolityczna a stres pourazowy”. W dalszej części wydarzenia uczestnicy wysłuchali referatów wygłoszonych przez:
- dr inż. arch. Karolinę Kozłowską („Alternatywne trasy przepływu w modelowaniu bezpiecznej struktury przestrzeni miejskiej”),
- prof. dr hab. Michała Proksę i dr Monikę Zub („Przestrzeń biblioteki przyjazna sensorycznie”),
- dr inż. arch. Beatę Walicką-Góral – ("Doświadczenia osób neuroróżnorodnych na słuchowe bodźce sensoryczne."),
- dr inż. arch. Joannę Dudek i mgr inż. arch. Jakuba Dudka („Jak z kulturą mówić o niepełnosprawności”),
- mgr inż. arch. Natalię Ludwikowską i mgr inż. arch. Annę Pomykałę („Architektura wspierająca osoby z ADHD – jak projektowanie przestrzeni może poprawić koncentrację i samopoczucie”),
- mgr inż. arch. Dorotę Bober i mgr inż. arch. Mateusza Bobra („Spektrum autyzmu w środowisku akademickim”),
- mgr Joannę Makar-Płazę i mgr inż. arch. Alicję Jóźwiakowską („Zastosowanie materiałów codziennego użytku w terapii integracji sensorycznej”).
Wystąpienia spotkały się z dużym zainteresowaniem słuchaczy i zapoczątkowały ożywioną dyskusję na temat roli projektowania w kontekście wyzwań, jakie stawia neuroatypowość.
Tematyka warsztatów
Równolegle z częścią seminaryjną odbywały się warsztaty kreatywne, których celem było praktyczne zastosowanie wiedzy projektowej w tworzeniu obiektów wspierających rozwój sensoryczny i motoryczny. Studenci, pracując w dedykowanych strefach warsztatowych, wykonywali sensoryczne ścieżki z żywicy epoksydowej i materiałów codziennego użytku, wielozmysłowe rzeźby z gliny oraz przestrzenne formy z bandaży gipsowych. Warsztaty miały charakter interdyscyplinarny i stanowiły pole do eksperymentu oraz refleksji nad potrzebami użytkowników z zaburzeniami sensorycznymi.
Współpraca z otoczeniem gospodarczym
Wydarzenie zostało zrealizowane przy wsparciu partnerów: firmy Promis oraz Przestrzeń Dostępna. Firma Promis specjalizuje się w produkcji i wykonawstwie nowoczesnych posadzek z żywic epoksydowych i poliuretanowych, wykorzystywanych m.in. w przestrzeniach publicznych, przemysłowych i edukacyjnych. Jej doświadczenie w zakresie trwałych, bezpiecznych i estetycznych nawierzchni okazało się szczególnie cenne w kontekście warsztatów dotyczących sensorycznych ścieżek. Z kolei fundacja Przestrzeń Dostępna działa na rzecz zwiększania dostępności przestrzeni architektonicznych i urbanistycznych, prowadząc działania edukacyjne, konsultacyjne i badawcze z zakresu projektowania uniwersalnego.
Podsumowanie
Podsumowaniem wydarzenia będzie prezentacja powstałych podczas warsztatów obiektów oraz wystawa zorganizowana w galerii (P)okaz. Ekspozycja ma za zadanie stać się świadectwem zaangażowania studentów, ale również ważnym elementem w promocji idei projektowania wrażliwego, inkluzywnego i otwartego na różnorodność użytkowników przestrzeni.
